Bu makalemizde Vip Gıda olarak sizlere arılar hakkında genel bilgiler vermeye çalışacağız. Aşağıda sizlere sunacağımız makale Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği tarafından hazırlanmış olup, Birliğin web adresi ayrıca makale altında link yazılacaktır.

Vip Gıda olarak sizlere sunacağımız bu ve bundan sonraki makalelerin Arı Dünya’sı ve Arı Ürünleri hakkında bilgi vermesini ümit ediyor, Sizlere bal tadında günler geçirmenizi dileriz.

Arı Hakkında Genel Bilgi
Arıcılıkta başarılı olmak için genç, sağlıklı ve kaliteli ana arı kullanılmalıdır. Ana arıların gelecek kuşaklara aktaracakları (genetik) özellikler arıcılıkta büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de ana arı yetiştiriciliği ilk olarak Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV) tarafından 1978 yılında başlatılmıştır. Günümüzde bu çalışmalar üretim izni almış 100’e yakın işletme tarafından devam ettirilmektedir.

Ana Arı Üretim Miktarı
Günümüzde yıllık 300000 olan üretim, ülkemizin ihtiyacının ancak %20’sini karşılamaktadır.

Yürütülen Çalışmalar
Arıcılık çalışmalarının başladığı 1972 yılından bu yana dünyadaki yeni teknolojiler takip edilerek, ana arı üretiminin ülke arıcılığının bir sektörü haline gelmesinde öncülük edilmiştir.

Suni Tohumlama Çalışmaları
Üretici kuruluşların ülke çapında dağıtımını yaptığı çiftleşmiş ana arılar, suni tohumlanmış saf Kafkas damızlık kolonilerin larvaları kullanılarak yetiştirilmiş ve doğal çiftleşmiş kullanma melezi (F1) ana arılardır.

Ana Arıların Üstünlükleri
Türkiye’de üretilen üretimi arılar; bal taşıma, uysallık, çalışma gücü, floradan faydalanma, değişik ekolojik şartlara kolayca uyum sağlama gibi üstün özelliklere sahiptir.

Üretim İzni
Damızlık ana arı ve F1 ana arıları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan alınan üretim izinleri ile yapılmaktadır.

Suni Tohumlama Neden Yapılmalıdır?
Arıcılıkta, saf ırkların korunması ve ıslah çalışmaları için suni tohumlama yöntemi kullanılır ve bu yöntem sayesinde kontrollü çiftleşme sağlanır. Suni tohumlama yönteminin arı ıslahı açısından en önemli işlevi soyu bilinen ana arı yetiştirme olanağı sağlamasıdır. Arıcılıkta ıslah çalışmaları ancak suni tohumlama yöntemi ile mümkündür.

Bir Koloni Neden Ana Arı Yapmak İster?
Koloni yeni bir ana arı yetiştirme ihtiyacını aşağıdaki nedenlerden dolayı duymaktadır:
1- Koloninin anasız kalması
2- Ana arının yaşlı olması
3- Oğul verme içgüdüsü ile

Kolonilere Ana Arı Uygulama Nedenleri
Kovandaki ana arının yaşlanması veya ölmesi halinde, fazla zaman kaybetmeden yaşlı ana arı yerine genç, çiftleşmiş ana arı verilmelidir. Koloni uzun bir süre anasız kaldığında, yeni ana arının koloniye kabul ettirilmesi çok zor olmaktadır. Bu nedenle mümkün olduğunca hızlı bir şekilde koloniye ana arı uygulanmalıdır. Verimsiz ana arıların yenilenmesi zorunludur. Zira bir arıcının arılığında bulunan kovanlarının hepsinden yeterli ürün alabilmesi, kovanlarında bulunan verimsiz ana arıların değiştirilmesi ile mümkündür.

Ana Arı Uygulaması
1- Ana arı değiştirilecek ise, yaşlı ana arı kovandan alınır.
2- Suni oğula verilecek ise, oğul bölme işlemi yapılır.
3- Ana arı bulunmayan koloniye verilecek ise, koloni düzeninin kontrolü sağlanır.
4- Koloni uzun süre anasız kalmış ise kapalı yavrulara çerçeve takviyesi yapılır.
5- Koloni hazırlığından 6 gün sonra ana arı muhafaza yerinden alınır.
6- Uygulama yapılacak kolonide günlük yumurta ve ana arı olabilecek larva kalmamalıdır.
7- 6 gün içinde arılarca yapılmış bulunan ana arı yüksükleri itinayla ve yeniden ana arı gözü yapılamayacak şekilde iptal edilmelidir.
8- Uygulama yapılacak kolonide çiftleşmemiş ana arı ve yalancı ana arı bulunmamalıdır.
9- Bu kontrollerden sonra ana arı nakliye kafesi, kekli tarafı açılarak, iki yavrulu çerçeve arasına ve kafes teli yüzü aşağı gelecek şekilde yerleştirilir. Çiftleşmiş ana arının kabul edilme oranının %100’e yakın olduğu gözlenmiştir.

Ana Arı Uygulaması Sonrası
Ana arı uygulamasından sonra koloni şurup veya kek ile beslenmelidir. Ancak koloni rahatsız edilmemeli, Varroa mücadelesinden kaçınılmalıdır.
Koloni bir hafta sonra açılır ve ana arı kontrol edilerek durum not edilir.
Ana Arının Verimsiz Oluşunun Nedenleri
1- Irk özelliği
2- Yaşlı oluşu
3- Hastalıklı oluşu
4- Genetik olarak akrabalı yetiştirilmiş olması
5- Yeterli döllenmemiş olması
6- Ana arı üretimi yapılırken kullanılan larvaların gelişi güzel seçilmesi ve bu nedenle ana arıların küçük yapılı olması

Bal Hasadından Sonra Ana Arı Yenilemenin Önemi
1- Kolonide genç işçi arı mevcudu olduğu için ana arı kabulü kolay olur.
2- Kışa girmeden önce kolonide yeni jenerasyona işçi arı oluşması sağlanır.
3- Genç ana arı ile kışı geçiren koloninin ilkbahar gelişimi daha hızlı olur.
4- Sonbahar ya da ilkbahar ana arı kaybı olan kolonide yeniden ana arı yapma şansı az olur.
Ana arı yetişse bile çiftleşmek için yeterli erkek arı bulamaz. Bu durumda koloni verimsiz olur ya da söner.
5- Genç ana arılar daha fazla hormon salgıladığı için koloninin düzeni korunur.
6- Yaz başında genç ana arılı kolonilerin oğul verme eğilimi daha azdır. Dolayısıyla daha güçlü koloniler oluşur daha fazla bal verimi alınır.

Ana Arı Kullanmanın Avantajları
1- Kolonide 35 günlük erken yumurtlama süresi kazandırılmış olur.
2- Kolonide ana arının doğal çiftleşmesinin taşıdığı risk önlenir.
3- Kullanılan ana arının özellikleri bilinir, yaşı izlenebilir.
4- Ana arının koloni tarafından kabulü kolay olur.
5- Koloni genç ana arılı olur. Bu da bal ve arı ürünleri verimini olumlu yönde etkiler, koloni geleceği garanti altına alınır.
6- Oğul üretimi kolayca sağlanır.
7- Zamansız ana arı kayıpları önlenmiş olur.
8- Bütün ana arılar uluslararası renk sistemine göre işaretli olup, kayıt tutulmasında kolaylık sağlar.

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkezi Derneği, Arı, “http://www.tab.org.tr/ari”